وبلاگ شخصی دکتر علی خداپرست

در مورد تنظیم قند خون فردی که باید انسولین تزریق کند، باید خود فرد آگاهی و اطلاعات کافی در مورد انسولینها و وضعیت جسمانی خود داشته باشد. چراکه اگر خود فرد تلاش نکند، حتی اگر هرروز هم پیش متخصص برود ، نمیشود قند خون را بطور مطلوب تنظیم کرد. چون وعده های غذایی و فعالیت فرد هر روز و هر ساعت ممکن است متفاوت از قبل باشد.
بطور خلاصه و قابل فهم برای عموم اگر بخواهم بیان کنم، معمولا برای تنظیم قند خون ترکیبی از انسولین کوتاه اثر و بلنداثر داده میشود.  بعضی از انسولینها هم هستند که بصورت مخلوط ارائه میشوند و برای کسانی مناسب است که پذیرش مناسبی ندارند و آموزش پذیری پایینی دارند.
انسولینهای طولانی اثر عبارتند از:
– لانتوس = گلارژین = آبازاگلار
– لومیر = دتمیر
– NPH

انسولینهای کوتاه اثر عبارتند از:
– نوورپید = آسپارت
– آپیدرا = گلولیزین
– رگولار

انسولینهای ترکیبی عبارتند از:
– نوومیکس
– انسولین ۳/۷

مطالبی که در زیر آورده میشوند در مورد انسولینهای قلمی (غیر از نوومیکس) می باشد. سایر انسولینها مثل NPH و ۳/۷ و نوومیکس در شرایط خاصی تجویز می شوند و کنترلش برای بیمار سختتر است و بهتر است پزشک آن را تغییر دهد.

نکته اول:
آنچه که فرد دیابتی باید بداند این است که اگر بخواهیم بدانیم انسولین طولانی اثر (لانتوس یا لومیر) برای بیمار کافی یا کم و زیاد است از قند ناشتای صبح استفاده میکنیم. بیماری که قند ناشتای بالایی دارد باید انسولین لانتوس یا دتمیر خود را افزایش دهد تا حدی که به مقدار مطلوب برسد.

نکته دوم:
تا زمانی که قند ناشتا به میزان مطلوب نرسیده است، تلاش برای تنظیم قند بعد از غذا بی فایده است. پس اول باید قند ناشتا به هدف مورد نظر برسد

نکته سوم:
بعد از تنظیم قند ناشتا قند دوساعت بعد از هر وعده غذایی توسط انسولین کوتاه اثر همان وعده (نوورپید یا اپیدرا) کنترل میشود. یعنی مثلا اگر قند بعد از ناهار زیاد است، انسولین ناهار را بیشتر میکنند و اگر قند بعد از شام زیاد است، انسولین همراه شام را تغییر می دهند.

نکته چهارم:
هروقت تغییری در دوز انسولین ایجاد میشود بهتر است یک روز تا تغییر بعدی فاصله باشد تا تاثیرات تغییر دوز دیده شود. مگر اینکه خیلی خیلی از کنترل خارج باشد که در این صورت روزانه هم میشود تغییر را اعمال کرد.

با رعایت نکات فوق می توان قند خون نزدیک به نرمال را برای اغلب بیماران فراهم کرد . بیمار باید بداند چه انولین روی کدام قند اثر دارد. مثل اگر شبی مهمانی دعوت است و غذای بیش از مقدار روزانه اش میخورد، انسولین قبل از شام را مثلا دو واحد بیشتر کند. یا اگر بخاطر مشکلی به فرض نتوانسته است ناهار بخورد، یا کم خورده است، انسولین مربوط به آن وعده را کمتر بزند که دچار افت قند نشود.

یک نکته خیلی مهم:
در افراد دیابت تیپ ۱ انسولین طولانی اثر هیچوقت و هیچوقت نباید قطع شود. چون با قطع آن فرد دچار کتواسیدوز میشود که خطر مرگ را هم به همراه دارد ولی انسولینهای کوتاه اثر را در شرایطی میتوان موقتا قطع کرد.

در زیر جهت اشنایی با شکل ظاهری انسولینها ، شکل انسولینهای رایج در کشورمان را می آورم. طبیعی است که کارخانجات دیگر ممکن است شکلهای دیگری هم درست کنند و روانه بازار سازند.

انسولینهای فوق شکلهای رایج انسولین لانتوس می باشند که نامهای دیگرش گلارژین و آبازاگلار است
لانتوس از انسولینهای بلند مدت است

انسولینهای فوق شکلهای رایج انسولین دتمیر یا لومیر می باشند
لومیر هم انسولین بلندمدت است

شکل رایج انسولین نوورپید یا آسپارت
نوورپید انسولین کوتاه اثر است

شکل رایج انسولین اپیدرا یا گلولیزین
اپیدرا از انسولینهای کوتاه اثر است